منابع مورد استفاده:

1- ره آورد گیل

http://arq.ir/%D9%85%D8%B7%D9%84%D8%A8-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B1%D9%87-%D8%A2%D9%88%D8%B1%D8%AF-%DA%AF%DB%8C%D9%84/

2- مهر نیوز

https://www.mehrnews.com/news/2338326/%DA%AF%D9%84%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%A2%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C-800-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%DA%A9%D9%87%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B3%D8%B1

مقدمه:

جواهرده،  بخشی ییلاقی از شهرستان رامسر،  در سی کیلومتری جنوب غربی رامسر در ارتفاع دوهزارمتری واقع است  و مسجدی به نام آدینه در آن جا قراردارد. دکتر منوچهر ستوده در مورد مسجد آدینه نوشته است:  مسجد کهن به نام "دزگامَزْ گَتی" دردهکده جورده (جواهرده) ییلاق سخت سر (رامسر) به "آدینه مسجد" معروف و مورد احترام مردم مازندران و گیلان است.

https://cdn-tehran.wisgoon.com/dlir-s3/10531456552942984137.jpg

بنای قدیمی این مسجد بسیار زیبا و منحصر به فرد بود  بطوریکه جهانگرد ان و ایرانگردان  بسیاری از آن بازدید می کردند و سقف لت سر و دیوارهای دارواجنی ، مسجد آدینه را تبدیل به یک بنا با معماری خاص و ویژه ساخته بود و به نظر می آید بیشترین شهرت آن بواسطه  همین معماری خاص ، بومی و متناسب با اقلیم جواهرده بود.

متاسفانه در سالهای  دور آن بنای داروارجنی آن طور که در تاریخ آمده است در اثر زلزله تخریب شد و پس  از تجدید بنای آن بازهم در سالهای اخیر ، بار دیگر دچار آتش سوزی شد که بنای  بتنی و مدرن فعلی جای آن بنای قدیمی  بی نظیر را گرفت.

در  آیین کهن گلکار مسجد آدینه که در واقع یک جشن مذهبی و سنتی بود هرسال در اواسط مرداد ماه در روز جمعه با حضور هزاران  تن جمعیت  از مردم رامسر و استان مازندران و گیلان و الموت و ... برگزار می شد که بسیار تماشایی بود. در این مراسم ضمن برگزاری مسابقات کشتی و بازارهای محلی مردم به نظافت داخل مسجد و دوشیزگان به گل کاری دیواره های بیرونی مسجد آدینه با گل رسی که از منطقه تنگدره جواهرده می آوردند، مشغول می شدند. این سنت ظاهراً مربوط به دوران قبل از اسلام است،  زیرا در تعمیرو مرمت مساجد اسلامی چنین رسم و روشی نیست، (آستارا تا استارباد، ۱۳۵۵، جلد سوم: ۳۲).

ردپای آیین مهرپرستی در جواهرده

درجواهرده آثار بسیار ارزشمندی از گذشته های دور وجود داشت مانند:  گورهای خمره ای و گورهایی که به شکل اتاقکی با سنگ چین در داخل خاک قرار داشت و دارای طاقچه بود.  روی گورها،  خاک ریخته و روی خاک، تخته سنگ های طبیعی گذاشته بودند.  شاید مردم گذشته دور نمی خواستند این گورها مورد جلب توجه واقع شود؛ اما سود جویان (جویندگان گنج) بیشتر قبور را یافته و داخل آن را خالی و خراب کرده بودند.

تصویر مردی درحال نیایش،  برای بهتر دیده شدن،  اندکی با قلم ترسیم شده است،  عکس از فرشته عبدالهی، عکس شماره ۸۶۵۷.

https://arq.ir/wp-content/uploads/2017/02/8657.jpg

خانم فرشته عبداللهی (ایرانشناس و باستان شناس) در محوطه مسجد آدینه،  سنگی به اندازه ۹۰سانتیمتر در یک متر را یافت،  که دارای نقوش نَقر شده بود.  ایشان چند عکس از این سنگ نیز گرفتند،  و گزارشی برای میراث فرهنگی استان مازندران تهیه کردند،  که تنها از میان عکس ها همین یک عکس برایش باقی ماند.

 در رابطه با نقوش نَقر شده این سنگ می توان گفت:  شامل سکویی است که فرد برروی آن در برابر خورشید زانو زده و درحال نیایش است،  و در دو طرف سکو،  افرادی ایستاده اند هم چنین حیواناتی نیز به چشم می خورند،  که  درحال چرا یا برزمین نشسته اند،  که به سختی قابل دیدن می باشد.  به احتمال زیاد این نقش مراسم مذهبی یا یکی از اعتقادات مردم این منطقه را بیان می کند.  البته وجود گورهای این منطقه معروف به گور گبری که قبرهای مربوط به دوران پیش از اسلام می باشد،  نشان دهنده قدمت این منطقه می باشد.

همچنین نگارنده این مقاله سنگ قبری به ابعاد کوچک و تقریبی 30 در 40 سانتیمتر که عکس یک دایره و نیزه ای بر روی آن حک شده بود و احتمال می رود مربوط به قبر یک زن باشد در حیاط مسجد آدینه تهیه کرده ام و در کتاب در حال ویرایش "رامسر در آینه گردشگری" نیز به آن اشاره شده است.

https://s21.picofile.com/file/8446577000/%DA%A9%D8%B1%D8%B3%D9%86%DA%AF_%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%B1_%D9%88_%D8%B4%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DA%86%DA%A9%D9%87_%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%88_%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%AF%D9%87_44_.jpg

https://www.khazarnama.ir/wp-content/uploads/2016/11/21277.jpg

https://images.khabaronline.ir//images/2016/4/16-4-1-154648photo_2016-04-01_15-45-09.jpg

https://s19.picofile.com/file/8440702792/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B3%D8%B1_%D9%88_%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%AF%D9%87_%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%88_%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%AF%D9%87.jpg

https://s18.picofile.com/file/8440702768/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%DB%8C_%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%AF%D9%87.jpg

Wolves in javaherdeh are returning home

https://i.guim.co.uk/img/static/sys-images/Guardian/Pix/pictures/2015/3/16/1426529099491/34f1ac17-904d-40ed-9203-234f53a220db-2060x1352.jpeg?w=1125&q=85&auto=format&sharp=10&s=6c2536a2e957c91bc458ac3df6e80d69

گرگ ها در جواهرده به خانه برمی گردند

)Wolves in javaherdeh are returning home(

1-                  در جواهرده  جایی به نام "وِرگ چال سو سَر" یعنی  بالای تپه دره گرگ ها  وجود دارد.

There is a place   which named   “Werg chal  sou sar” in Javaherdeh. It is mean above of Wolf’s  Valley.

2-                  این تپه در کنار بوستان جنگلی  دست کاشت " سَغِل محله"(محله آهنگرها)  قرار دارد.

This hill locates inside of Forest park.around “Saghel  Mahalle" (ironsmith town or quarter)”.

3-                  در این تپه فون جانوری(خرگوش، مارمولک، مار، حشرات و ...) و فون گیاهی (سرخس، آقطی، گزنه و ...) با تنوع زیستی فراوان وجود دارند.

There are Fun(Rabbit, Cigar, Snake, Insects , …) and Flora(Ferns, Sambacus,  Urtica,…) with high Biodiversity in this hill.

4-                   در سالیان اخیر این تپه و جاذبه های طبیعی گردشگری آن را جهت ساخت بازارچه سنتی بدون کارشناسی مورد هجوم قرار داده اند.با تردد موتورسواران و ماشین های دو دیفرانسیل محیط زیست این منطقه را تخریب نموده ,  و سبب مرگ تدریجی آنها شده اند.

This hill and it’s Tourism Attractions   is attacked   for making Traditional rural bazaar without Engineering in new years.   It is done Environment degradation  and  Slow death  With Motocross and 4WD  Machin  drivers.

5-                  گمان برده می شود که گرگ ها در جواهرده به خانه بازگشته اند.

It is guess that (Wolves in  javaherdeh  are returning home)

https://s19.picofile.com/file/8439892092/%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%88_%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%AF%D9%8737_%DA%AF%DB%8C%D8%B4%DB%8C_Gishee.jpg

https://s18.picofile.com/file/8437745092/IMG_2792%DA%A9%D9%88%DA%A9%D8%A8_%DA%86%D8%B4%D9%85%D9%87_%DB%8C%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%82.JPG

کوکب چشمه - جواهرده رامسر

چشمه های جواهرده
الف)چشمه ­های داخل جواهرده شامل: چشمه مرحوم آقا عبدالصمد(آقا نجفی)،چشمه ­آقا پیر سیدعلی،چشمه میرعبدالباقی،چشمه رمک محله(بانی ملّا احمد کاکویی) در حوالی رمک محله و مسجد آدینه، چشمه شیخ محمد حسین جلالی جیلانی، چشمه آقا شیخ محمد حسین تنکابنی، چشمه حسین زاده(از ارتفاعات بَرتُل)، چشمه حاج قاسم لاریجانی(فتوک محله جواهرده)، چشمه سلیمان در پای کوه تاک سَر و چشمه مدرسه علمیه آقا سید محمد هادی بن میر محمد رضا (در محل فعلی درمانگاه جواهرده).
ب)چشمه های خارج جواهرده شامل:  آب علی(بانی مهندس زین آبادی سرپرست اداره راه ­سازی مسیر رامسر به جواهرده دهه 1340)، چشمه شیخان آب وَر(شوقون آو بُن) در کَمرکش کوه طاق طاق تَلِه، چشمه کَمربُن در کمرکش کوه سه برادر و بالاتر از شُرَک(دارای یخچال طبیعی بنام سَه بُن)، چشمه­ های متعدد بَرتُل در دامنه کوه سرخ تَله و غیره که آب چند تا از این چشمه ­ها در مخزن بتنی ذخیره شده و وارد سیستم لوله­ کشی آب شُرب جواهرده شده است.
جهت استفاده از نیروی آب­ های جاری چشمه­ ها و رودخانه­ ها چندین آسیاب نیز توسط مردم    راه ­اندازی شدند که اهّم آنها در جواهرده شامل : آسیاب کریمی در زیر آبشار سفید آبکش(ایسبی آو کَش) در اطراف چشمه آب علی(با همّت محمد حلاجیان) و آسیاب محمد قلی، نوروزی، مشهدی محمد مسگران کریمی، قربان حلاج­ ثانی، محمدتقی، سرآب  حدود دویست متری مسجد آدینه، الله قلی[1]و آسیاب پایین مازو و غیره را می­ توان نام برد.
 
 
 
 
 
 
تصویر86-  چشمه آبعلی جواهرده رامسر
عکس جدید
 
چشمه آبعلی جواهرده (قبل و بعد از مرمّت1392)

 
 
 
 
باریک(بِه ریشه=بریشی) چشمه(جولا محله)- سلیمان چشمه و کوکب چشمه
(شهریور1392)
در سال 1385 مصوبه بافت قدیمی و باارزش تاریخی جواهرده توسط اداره بنیاد مسكن مازندران كلید خورد و با جذب اعتبار آن از سال 1388 آغاز گردید. اصلاح و مرمّت بافت معماری خانه­های زگالی و لَت به سر، سنگفرش كردن جاده سمت غرب جواهرده تا میدان بالای جواهرده و درمانگاه در اولویت قرار گرفت. همچنین احداث پارک های جنگلی دست کاشت نظیر صیقل محله و جنگل مشارکتی علاوه بر تلطیف آب و هوای منطقه در جذب گردشگران تأثیر زیادی گذاشته است.

منبع: کتاب در حال ویرایش " رامسر در آسنه گردشگری"
 
[1]-این آسیاب آبی در  ابتدای مسیر فلیک دُم  به سمت دریاچه قو در تقاطع جاده فرعی ورودی با رودخانه وجود داشت.

قطعاً این ترجمه و وجود این لغت خود دلیلی بر کهن بودن لغت « گالش » به معنی گاوبان در مازندران و گیلان و جدایی معنای‌اش از « گالش » روسی در معنای « پاپوش و کفش‌لاستیکی » است که وارد زبان گیلکی شده است. پاپوشی که گروهی وسیع در گستره شمال ایران را منسوب به خود گرداند. 

ایمیل نویسنده: (azabihin@yahoo.com)

جشن زيبا و سنتي شيردوشان به همت اداره منابع طبيعي رامسر با حضور مسئولان در منطقه اشكورات رامسر برگزار شد.
 نامگذاري شيردوشان (دودوشان در زبان محلي) به دليل اين است كه در اين روز تمام دامداران دام‌هايشان را حداقل دو بار مي‌دوشند تا تمامي شير حاصل از دام‌ها به‌دست بيايد و بعد از به دست آوردن شير نسبت به توزيع آن اقدام مي‌كنند.
در اين مراسم برابر وزن شيري كه به سرگالش (گاودار به زبان محلي) مي‌دهند به همان اندازه و توافق به عمل آمده بين در پايان فصل چرا، سرگالش موظف است مقداري كره حيواني، كشك، دوغ و ماست تحويل دامدار اصلي بدهد و دام‌ها را نيز به دامدار اصلي تحويل بدهند.
 اين جشن در سطح استان مازندران فقط در رامسر برگزار مي‌شود، در برنامه كلي سازمان جنگل‌ها، استفاده صحيح از مراتع به اين منظور است كه در يك مقطع زماني مشخص با رعايت نحوه استفاده صحيح از مراتع و ظرفيت مراتع و ميزان استفاده از علوفه محاسبه مي‌شود و تعداد دامي كه مي‌توانند در اين مقطع زماني مشخص از مراتع استفاده كنند.
 اين مراسم هر ساله در اوايل خردادماه برگزار مي‌شود زيرا در اين زمان 30 تا 40 درصد گونه‌هاي علفي موجود در مراتع به گل مي‌نشيند و اگر قبل از موقع، دام وارد مرتع شود، شيره گياهي خام موجود در علوفه باعث بيماري دام‌ها مي‌شود.
در پايان اين مراسم بسيار زيبا هنرمندان محلي به اجراي موسيقي محلي سنتي و كشتي محلي می پردازند و چوپانان نيز فضاي جشن را با نواختن ني مجلس جشن را می چرخانند.

لازم به ذکر است که این جشن در سایر استان ها خصوصأ در غرب کشور و بین کردها و لُرها نیز برپا می شود .و علت برگزاری آن این بود که چون میزان محصول شیر گله گاو یا گوسفند و بز هر خانوار کم است لذا این ها را در یک روز بخصوص در یک محل جمع نموده و به فردی امین و درستکار می دادند تا از آن شیر تولید محصولاتی همچون پنیر محلی-کشک-روغن و غیره بنماید و به آنها برگرداند. درضمن از سبزی ها و ساقه نوعی گون نیز برای خوش عطر شدن محصول تولیدی استفاده می شد.

منبع:

1-:کانون دوستی رامسر

2-سنت پر برکت شیردوشان در رامسر برگزار شد18/03/1400

برنامه رادیو جواهرده- شماره 28

چاروداری

دانلود آهنگ    http://beeptunes.com/track/3464221

اثری از: جمعی از هنرمندان

از آلبوم:  موسیقی قومی تنکابن

http://www.bandpay.ir/wp-content/uploads/Ruze-Pedar.jpg

چاروداری-چروداری-چربداری

به دلیل نبودن جاده و وسایل نقلیه در زمان گذشته و در هنگام کوچ از قشلاق به ییلاق جهت انتقال مسافرها و وسایل زندگی چارودارها فعالیت زیادی داشتند.آنها همچنین فروشندگان خرده پای گذشته گیلانی، مازندرانی و سایر استان های غربی، شرقی نیز بوده اند که با چهارپایان خود کالاهائی مانند:برنج، گندم، حبوبات، ذغال و هیزم را به نقاط دیگر منتقل می کردند و در مقابل نفت، قند، چای و کالاهای مورد نیاز منطقه خود را می آوردند .

موسیقی آوازی هم بازتاب زندگی چارودارها است که به وسیله چارودارها خوانده می شد. ملودی چاروداری گاهی در ریتم 6/8 و گاهی بصورت آوازی معمول است که آوازگونه آن بیشتر رایج است . چارودار گاهی سواره و گاهی پیاده بوده و احتمال می رود هنگام سواره و یورتمه رفتن بیشتر آواز سرمی داد.

قطعه ای از آواز چاروداری
..................................
چاروداری کُنم،شب دار وشب گیر(چاروداری می کنم از اول صبح تا شامگاهان)
دسته یاسه بیته کمر ره زنجیر(دست مرا این کارسنگین زخم کرده است و کمر مرا هم زنجیر)
دتر دارون شوموتیر بخورین تیر(انهایکه دختر دارند الهی به تیر غیب دچاربشوید وتیر بخورید)
من مرد جوونا زارزار بومه پیر(زیرا شما با ندادن دختر به من جوان، پیرم کردید)

-----------------------------

سَمند قاطر

بهار  بِمَه نوکوردِم چاروداری

سَمَن قاطر بَچِرسِه مُلکِ ساری

سمن قاطر تی پا نال(نَعل) نِدَشتِه

هزاران حیف تی صَحَب یار نِداشتِه

سَمَن قاطر مِرِه خلخال برسان

صُبِه تا چاشت مِرِه می یار برسان

اگر می یار خاتِه وِرِه وَنِرسان

وی جیب  دَس دُسمالِ مِرِه  برسان

https://irangard.com/mag/wp-content/uploads/2020/08/Javaher-Deh-1000x670.jpg

https://lh3.googleusercontent.com/proxy/wMfJyifp59ur6Wt6q4x-ARvavAhu_j6wQR0F3iyzlC7ErMMhh4I7vLzA2Vnn2esqu4t_PGpa_IrNT0k8CeCan4gOam0N0fWz6x0mR8Xf0wU2IiAkGzPcCiHsPVctv3dr_zMs9yj19RLjupgO_MsH74ZUcYcNeqPZ-ggMfDbAn40kpg

در مسیر جاده جنگلی جواهرده رامسر قبل از امامزاده فضل و فاضل زُورِک(که به غلط زَرودَک خوانده می شود) روستای ون میزی با جنگلی از درختان گردو و فندق و مردمی سخت کوش و مهمان نواز از نسل گذشته دیار سخت سر وجود دارد.

این روستا به دلیل داشتن راه شوسه از مسیر آسفالته جواهرده و از طرفی از طریق امامزاده زورک(زوره) که به احتمال محل دفن شهدای جنگل و یاران میرزا کوچک خان است، دسترسی دارد.

مردم این روستا قبلا به کار دامداری، ذوب آهن در منطقه آهن پُچان و سیرسی که هنوز آثار کوره های زغال گیری و دوب فلزات وجو دارد) و کوزه گری (با نام خانوادگی خمیری) اشتغال داشتند.

در حال حاضر تعدادی از آنها هرساله در فصل گرما به منازل مسکونی و ییلاقی خود در آنجا کوچ می کنند.

روستای ون مزی نام خود را از نام دو درخت وَن و   درخت میزی که در لهجه گیلکی رامسری به درخت بلوط جنگلی گفته می شود، دارد.

دو منطقه از جنگل های رامسر که از ظهر جمعه تا پاسی از شب دچار آتش گسترده و شدید شده بود مهار شد.

https://www.bloghnews.com/images/docs/000447/n00447258-r-b-004.jpg

https://www.bloghnews.com/images/docs/000447/n00447258-r-b-006.jpg

کرات پیله

شَن سَه سَر، گاو دامان مَن گورانِه کُرده

کَم کَمِه را دَکِت بِمَه  تا کوتِه گِه سَر( لِه که سَر)

کولِه هم خوشتِه ماره گِه  گورِه کُردِه

گالش زِنِه "کولِه کِشِت"گِه  وَتِه راه دَکِت

برسی یَه  خوشته گاوه گِه پیش

یِه نیا اُونو بُکُرد یِه نیا هم آسمان دلِ ستارَه

خوشته هَمرَه دل گَبه زَه گوته:

م.....ار م....ار بی یَه، می زرد کِلاچ گاوِه بی یَه

مو ای دونیا دِل فقط ترِه دارِم

تِرَم فقط مِرِه داره با تی کولِه گِه!

م.....ار بی یَه  م....ار بی یَه، می زرد کِلاچ گاوِه بی یَه

پَرسال پِئز، چندی اَمِرَرِه نَحس با

می وَچَه بُشا دار سَر کِرات پیله بچینِه  هوجو جیرکَت

یِه اِشکَت بوشا وی جیار مَن

کسی خبردار نابا تا هوجو جان بَدَه

اَمان، اَجَل وِرِه مهلت نَدَه

فقط بیس سال دَشتِه، ایجباری بوشابا

بِمابا مُرخصی  تا وِره سررشته بوکنیم

ای افسوس، تازه وِرِه شربت بُخوارده بیم.

ای پِسُرا   پِسُر، تو بیشی   یِه کولبار می دل سر بَنِه

دل خا سارُخ  نی یَه مو ورِه واکُرده نوتونِم

می دل دو خیلی دارِه دِ هِچّی گوتِه نوتونِم!

ترجمه:

هنگام غروب، گاو در داخل جنگل نعره می زد.

گوساله هم مادرش را صدا می کرد.

زن گالش ریسمان گوساله را برداشت و راه افتاد

رسید به ماده گاوش

یک نگاه به او کرد و یک نگاه هم به ستاره شمالی در دل آسمان

با خودش آهسته حرف می زد  و می­گفت:

 مادر من  مادر من بیا، گاو زردرنگ من بیا

من توی این دنیا فقط تو را دارم

تو هم فقط من و گوساله ات را داری!

مادر من بیا مادر من بیا، گاو زردرنگ من همراهم بیا

پاییز پارسال، چقدر برای ما نحَس بود.

بچه ام رفت بالای درخت تا میوه درخت لیلکی(کرات) را بچیند همانجا سرنگون شد.

یک چوب نوک تیز در داخل جگر او فرو رفت.

هیچ کس خبردار نشد تا جان داد.

امان، اجل به او مهلت نداد

فقط 20 سال داشت، سربازی رفته بود

مرخصی آمده بود. تا برایش خواستگاری برویم.

افسوس، تازه برایش شربت خورده بودیم.

ای پسر تو رفتی اما یک کولبار غم بر دلم گذاشتی.

دل که مثل دستمال سفره نیست من نمی توانم آن را پهن کنم.

در دل من غم بسیاری است دیگر چیزی نمی توانم بگویم!

محمد ولی تکاسی

آذرماه 1396

https://static.cloob.com//public/user_data/album_photo/1064/3189043-b.jpg

ایزگام دشت( دیروز، امروز و فردا)

محمد ولی تکاسی    (mwtokasi@yahoo.com)

https://media.mehrnews.com/d/2017/10/07/3/2597536.jpg

کند و کاوهای غیر اصولی و غیر علمی توسط غارتگران فرهنگ  و سودجویان علاوه بر تاراج آثار ارزشمند و غیرقابل جایگزین به دلیل عدم دقّت در حمل و نقل و عدم توّجه به قدمت چند هزارساله آنها سبب ازبین رفتن آثار فرهنگی منحصر به فرد در کشور ایران و جهان نیز خواهد گردید.

گورستان ایزگام دشت جنت رودبار رامسر یکی از گورستان‌ های تاریخی مازندران است که گمانه زنی در آن بر اساس برنامه تحقیقاتی و شناسایی اضطراری پژوهشی در سال ۱۳۶۸ انجام شده بود و مشخص گردید که  آثار کشف شده متعلق به دوران آغازین سده هزاره سوم قبل از میلاد موسوم به عصر آهن ۱ و ۲ است. 

یک بار دیگر از چهاردم شهریورماه ۱۳9۸ برای تعیین حریم و عرصه، مطالعه و مستندسازی منطقه و تهیه پرونده جهت ثبت این اثر در فهرست آثار ملی کشور مورد کاوش های باستانشناسی قرار گرفت.

*تعدادی از آثار کشف شده در مجتمع فرهنگی شهدای رامسر - موزه مردم شناسی  واقع در خیابان سخت سر در شهرستان رامسر در معرض دید عموم قرار داده شده است.

معرفی سایت ­ها و جذب گردشگران اگر بر اساس اصول علمی و فنی انجام نشود در درازمدت علاوه بر نابودی منابع، منجر به ایجاد مشکلاتی برای جوامع محلی و عدم رضایت گردشگران نیز خواهد شد که در بافت های تاریخی و فرهنگی کشور  نظیر "جواهرده" ما شاهد آن هستیم.

توجه به زیر ساخت ها از جمله راه دسترسی آسان، بخش حفاظت و مرمّت اشیای پیداشده و اشتغال و درآمد جوامع محلی از ارکان اصلی جهت پشتیبانی و تداوم کار یک سایت گردشگری می­باشد که نیازمند برنامه­ریزی جامع و دقّت بیشتر کارشناسان و مسئولین فرهنگی استان و شهرستان در آینده است.

منابع مورد استفاده:

1.  ایرنا http://www.irna.ir/fa/News/82706784.
2. باشگاه خبرنگاران جوان https://www.yjc.ir/fa/news/6294478/

http://www.p30data.com/upload/files/pyh2me2k75c9vqam25n7.jpg

آبشار وزان

اِژدِلَم  (AŽdelam)

از دهستان رامسر با پلاک بنیادی شماره 200 اصلی است.فاصله تا مرکز فرمانداری رامسر 20 کیلومتر است. محدوده اژدِلَم از شمال به راه پیاده     قدیم (رَجه راه) و از  شرق به اِشکَت چال (محل پرورش ماهی قزل آلا)  و از مغرب به رودخانه سوآورو(صفارود) می باشد. ارتفاع آن از سطح   دریای مازندران 1100 متر است.   ساختمانی به نام "قورشه کلام وَر"[1]  بر سر راه جواهرده به قشلاق قرار دارد.نزدیک این مرتع آبشار   دیدنی "وَزان" و گورهای فراوان دیده می شوند. در اطراف   بارجلَم چشمه آب شیرین دارد. دارای آب و هوای مرطوب جنگلی با جنگلی انبوه و درختان سر به فلک کشیده  است و آب ریز آن منتهی به رودخانه صفارود است. چند نفر از طایفه جولا در آن زندگی می کنند.     محصولات لبنی و صنایع دستی نظیر دستکش و جوراب پشمی، قَدَک، چادرشب، "پاچال کاری"[2] و دستمال توری از عمده فعالیت اقتصادی  و کسب درآمد  مردان و زنان آن می باشد.

منبع:

قربان صمیمی،ا .1395. آبادیهای شهرستان رامسر.نشر چابکسر، نوین پویا. شابک 5-51-7743-600-978.

[1] - قورشی یا قورچی اغلب به کمانداران و تیراندازان دربار پادشاهان گفته می شد. قورچه کُلام وَر مرکب از سه کلمه قورچه به معنای          تیرانداز و کُلام به معنای جایگاه و خانه کوچک و وَر نیز به    معنای کنار می باشد.

قورچی باشی. (ترکی ، اِ مرکب ) (از: قور، سلاح + چی ، علامت فاعلی + باش ، سر و «ی » حرف اضافه ). (آنندراج ). رئیس سلاح داران             و داروغه ٔ اسلحه خانه. (فرهنگ نظام ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). قورچی باشی یکی از مناصب شاهان صفویه بوده است.

[2] - چاله­ ی کارگاه بافندگی که در واقع مکان قرار گرفتن تمهیدات و ادوات کار است(فرهنگ لغات مازندرانی).

https://s17.picofile.com/file/8418017868/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_ADINEH.JPG

https://s17.picofile.com/file/8414161542/%D8%AC%D9%86%DA%AF%D9%84_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%AF%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D9%85%D9%87.jpg

https://s16.picofile.com/file/8413799476/ramsar_Local_clothes_%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3_%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C_%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B3%D8%B1.jpg

https://www.chamedanmag.com/d/2019/11/03/4/247965.jpg

http://hallajisani.persiangig.com/image/%d9%be%d8%a7%db%8c%db%8c%d8%b2%20%d9%88%20%d8%b2%db%8c%d8%a8%d8%a7%db%8c%db%8c%20%d9%87%d8%a7%db%8c%d8%b4%20%d8%af%d8%b1%20%d8%b1%d9%88%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d9%87%d8%a7/DSCN8223.JPG

جواهرده تا سال 1404

محمد ولی تکاسی

mwtokasi@yahoo.com

ظهور و پیدایش شاخه های جدید گردشگری در جهان مثل گردشگری سلامت، مذهبی، دریایی و دیگر شاخه های فعلی آن  نظیر اکوتوریسم و غیره حاکی از اهمیت رشد و گسترش این صنعت در مناطق مختلف جهان با توجه به امکانات باستانی و طبیعی آنها خواهد بود. به همین دلیل هر کشوری که آرزوی رونق این صنعت را داشته و دارد سعی می­ کند راهکارهای مختلفی برای معرفی توانمندی های گردشگری منطقه خود به دیگران را به کار گیرد تا حجم بیشتری از گردشگران را به سمت مرزهایش جلب کند. حذف روادید، پایین آوردن هزینه سفر و اقامت در منطقه ، ایجاد انگیزه­ های مختلف مثل جشنواره ­های خرید و  برگزاری بازیهای سنتی و ورزشی از جمله راهکارهایی برای جلب نظر گردشگران و در نهایت رونق صنعت گردشگری کشورها بوده است .

بر اساس سرشماری سال 1390 جمعیت جواهرده به 9800 نفر(2400 خانوار)  افزایش یافت. در سال 1395 نیز سرشماری عمومی در کشور انجام شد و  احتمال می رود با توجه به خوش نشین بودن منطقه و امکان عدم سکونت در فصول پاییز و زمستان به دلیل برودت زیاد هوا، آمار جمعیت محلی ساکن در ییلاق جواهرده  از این هم کمتر شود[1]. کما اینکه ما در سالهای اخیر،کمتر شاهد سکونت افراد محلی و بومی در فصل تابستان در جواهرده هستیم. رضایت و افزایش درآمد مردم محلی از توریسم می بایست در سرلوحه تصمیمات و هم اندیشی های دولتمردان  قرار بگیرد تا گام های بهتری در زمینه توریسم پایدار و رونق گردشگری در منطقه برداشته شود.

به نظر می رسد عواملی نظیر مهاجرت افراد محلی، افزایش قیمت کرایه منازل استیجاری،  خرید مواد خوراکی و افزایش هزینه زندگی، برگزاری کلاسهای فوق العاده و جبرانی دانش آموزان رامسری در فصل تابستان، نگرانی مردم از وضعیت وخیم رو به رشد ساخت و سازهای غیر منطقی و به دور از اسلوب و قوانین مطابق با منطقه گردشگری و غیرهمگام با بافت سنّتی که فقط جیب بانک­های وام ­دهنده را پر می ­نماید و هم چنین راه یابی افراد غریبه به جواهرده جهت خوشگذرانی و هنجارشکنی برخی از این افراد به اصطلاح متجدِّد و نوگرا به باورها و اعتقادات مردم این ناحیه، همه این عوامل می تواند موجب  عدم رغبت مردم بومی منطقه  به گذراندن اوقات فراغت در جواهرده  شود. (نظر شخصی نگارنده).

هجوم مسافران و گردشگران برای یک یا چند روز و نبود امکانات زیرساختی نظیر جاده آسفالته در برخی مسیرها، عدم رعایت بهداشت محیط در اماکن مناسب جذب گردشگران، با توجه به تصویب طرح های خرد و کلان و جذب اعتبارات، بازسازی بافت سنّتی، احداث چند بوستان جنگلی، وجود اتاق ها و یا خانه ها وهتل ها بدون پارکینگ مناسب و غیره  همگی دست به دست هم داده­اند تا عرصه بر مردم محلی و بومی که سالها به دور از هیاهوی شهری و مشکلات عدیده به دامان طبیعت پناه می بردند، تنگ و تنگ تر شده و دیگر نتوانند روی آسایش و آرامش را ببینند.

 بر اساس نتايج حاصل از بررسي شاخص های عمده بخش گردشگری در سند چشم انداز کشور

(1404-1384)چنین اعلام شد:

1-  عدم بهره برداري مناسب از حجم عظيم آثار تاريخي، فرهنگي و طبيعي متنوّع و جذاب كشور.

2- عدم كفايت اعتبارات دولتي براي پژوهش، حفاظت، مرمت، احياء و معرفي اين آثار ارزشمند و در معرض نابودي قرار گرفتن يا به فراموشي سپرده شدن اين آثار مهم تاريخي، فرهنگي و طبيعي.

3-عدم بستر سازي براي سرمايه گذاري مُستمر در تأسيسات و تجهيزات گردشگري كه باعث مُستهلك شدن اين تأسيسات و كاهش بهره برداري مناسب از آنها گرديده است.

لذا می توان احتمال داد که ادارات، ارگان ها و نهادهای دولتی و یا وابسته به دولت نتوانستند امور مربوطه به رشد و توسعه گردشگری را با اقتصاد بیمار وابسته به نفت به نحو اَحسَن انجام دهند. اگر چه در این راستا تعدادی از مسئولین کشوری، استانی و شهرستان نهایت سعی و تلاش خود را نمودند ولی در مسیر خلاف آب شناکردن در بعضی مواقع مانع تراشی ها و مشکلات زیادی را نیز به همراه دارد. اگرچه پیش بینی شده است ایران تا سال 1400 بیش از 14 میلیون گردشگر داشته باشد ولی در برخی مناطق هنوز کارهای شایسته و بایسته برای جذب گردشگران انجام نشده است.

رشد قارچ گونه ساختمان ها و آپارتمان ها  در جواهرده و مسیرهای بین راهی  آن بدون برنامه ریزی قبلی، آزمایش مکانیک خاک و بر اساس سلیقه و هزینه­ های مالک /مالکان جهت کسب سود و درآمد بیشتر در  آینده­ ای نزدیک ما را با حجم انبوهی از مشکلات نظیر تأمین آب آشامیدنی سالم، دفع زباله و فاضلاب، آلودگی رودخانه­ ها و جنگل دست کاشت  مواجه می سازد. در نهایت تبدیل شدن جواهرده در سالهای آتی به صورت روستایی بی آب و علف و به دور از مناظر طبیعی و جنگلی امری محال و دور از انتظار نخواهد بود.

 با توجه به سیاست کلان بخش گردشگری و توجه به دستورالعمل کلّی اهتمام به امر ميراث فرهنگي, تاريخي و طبيعي كشور که وظيفه اي است همگاني، می توان اذعان داشت که نقش مردم و فعالیت نهادهای مردم نهاد(NGO) جهت کمک در اجرای فعالیت های دولتی کمتر به چشم  می­آید  که نتیجه این کم توجّهی  مسئولین محترم را شاهد هستیم.

همگام با طرح های عمرانی در حال اجرا در جواهرده با وجود دو رودخانه در شرق (ناوکَش دره) و غرب (اسبی آو کَش) در دو طرف جواهرده به یک سیل برگردان در وسط ده جواهرده جهت هدایت روانآب های سطحی و نزولات جوی نیز مدنظر قرار گیرد. علیرغم انجام کارهای آبخیزداری موجود بر روی رودخانه، انجام تراس بندی در دامنه کوه های منتهی به چشمه برتُل  از بالای آبشار دارالوداع و کاشت نهال در بالادست جواهرده (غیر از مرتع قرق شده سُردانه کول=تاک سر) جهت پیشگیری از وقوع خطر سیل و هجوم بهمن و صدمه رسیدن به مردم و خانه های آنها نیاز است.

کارشناسان محیط زیست، منابع طبیعی، گردشگری و میراث فرهنگی، مسکن(از نظر ترکیب و رنگ در طرّاحی سازه­ها جهت ایجاد آرامش) و کارشناسان شاغل در اقتصاد توریسم و تورهای گردشگری  همه   متفّق­ القول هستند که جهت قدم نهادن در مسیر درست گردشگری، ارزآوری مناسب، ایجاد اشتغال ، تهیه بِرَند برای محصولات کشاورزی نظیر فندق و گل گاوزبان و حفظ میراث ناملموس نظیر مهمان نوازی اهالی و نان محلی (کلوبیج کِشتا) و تجهیز امکانات جواهرده با حفظ بافت سنّتی و خانه های قدیمی و با توجه به وجود مناظر طبیعی و بِکر و حفظ آنها برای نسل آینده،  نیازمند یک حرکت بسیجی و جهادی برای تهیه طرحی جامع و فراگیر با شرکت نهادهای ذیربط، همکاری مردم و سرمایه­ گذاری بیشتری بر روی آموزش و فرهنگ عمومی گردشگرپذیری از طریق رسانه­ های جمعی، افزایش افق دید و بینش مسئولین و استفاده از نیروی کارشناسی  با استفاده از تجربیات کشورهای همسایه می باشد.

 منابع مورد استفاده: 

1-سند چشم انداز توسعه بخش میراث فرهنگی وگردشگری کشور ایران  (1384 تا 1404 ).

 آدرس اینترنتی :  سند چشم انداز گردشگری کشور ایران - افق 1404.

2-کشکول (http://www.emadezzati.blogsky.com/1392/03/01/post-173/)

[1] - در آمار دیگری بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ حدود ۹۸۰۰ نفر (۲۴۷۰ خانوار) است(شورای دهیاری جواهرده، 1394).

https://www.dana.ir/File/ImageThumb_0_608_458/1298854

https://www.iribnews.ir/files/fa/news/1398/2/10/3451405_414.jpg

منبع: https://www.asriran.com/fa/news/747563عصر ایران

مرکز دپوی زباله رامسر شاید یکی از بدترین‌های سایت زباله باشد چون حتی خاک‌پاشی و آهک‌پاشی روی زباله‌ها دیده نمی‌شود شاید برای همین است که مگس‌ها به اینجا حمله کرده‌اند. بوی تعفن زباله‌ها هم داستان تلخ دیگری است که حضور در این مرکز را سخت می‌کند مخصوصا در روزهای کرونایی.
شواهد نشان می‌دهد که مرکز دپوی زباله رامسر در حال گسترش است چون در روز 100 تا 140 تن زباله در این مرکز تخلیه می‌شود. انبوه زباله‌هایی که یک تپه زباله‌ای درست کرده و این تپه در حال پیش روی در جنگل است.
حداقل از یک دهه پیش قرار بود که با کمک شهرداری‌های سه شهر رامسر، عباس‌آباد و تنکابن، یک سایت مشترک مدیریت پسماند با محوریت تنکابن ساخته شود که هنوز محقق نشده است برای همین شهرداری رامسر قصد دارد یک زباله‌سوز کوچک برای سایت زباله این شهر راه بیاندازد و البته یک سوله کوچک برای تفکیک زباله‌های خشک از تر.
در حال حاضر تفکیک زباله‌های خشک و تر رامسر، بدون اصول بهداشتی و دستی، توسط کارگران افغان انجام می‌شود که بی‌شک سلامتی این افراد را در خطر جدی قرار  می‌دهد. به ویژه اینکه این کارگران در محدوده همین مرکز دپوی زباله‌ها در چادرهایی که به لحاظ بهداشتی وضع خوبی ندارند؛ زندگی می‌کنند.
شهرداری رامسر ادعا می‌کند در سال 20 میلیارد تومان برای مدیریت پسماند این شهر هزینه می‌کند اما وضعیت نابسامان و خطرناک مرکز دپوی زباله رامسر این ادها را تا حدی زیر سیوال می‌برد.
رامسر به عروس شهرهای ایران مشهور است به دلیل زیبایی و هوای خوش اما بعید به نظر می‌رسد که با چنین وضع مدیریت پسماند و آسیب بزرگی که از این ناحیه به جنگل‌های جواهرده وارد می‌شود، بتواند این عنوان را برای همیشه حفظ می‌کند.

بر اثر پر شدن سایت زباله در اشکته چال و با وجود بارش های باران شیرابه های زباله که به گفته متخصصان ۲۰ نوع سرطان تولید می کنند از دل جنگل به رودخانه صفارود و دریا رها می شود که هنوز با وجود این معضل بزرگ زیست محیطی اقدامی از سوی مسئولان انجام نشده است.

در فصل تابستان و ایام تعطیلات اگر از جاده جواهرده یا جنت رودبار گذر کنید با انبوهی از زباله های رها شده در دل طبیعت برخورد خواهید کرد که تا به امروز حتی یک سطل زباله در مسیرهای ییلاقی قرار داده نشده و باعث می شود گردشگران زباله ها را در مکان های نامناسب رها کنند.

در سال های اخیر جلسات فراوانی به منظور خرید دستگاه زباله سوز برای شهرستان‌های رامسر، تنکابن و عباس آباد برگزار شد که تا به امروز هیچ اقدامی در این زمینه انجام نشده است.

اختلاف نظرهای مختلف بین مسئولان غرب مازندران در جهت انتخاب مکان زباله سوز و عدم وجود نقدینگی به منظور خرید این دستگاه موجب مشکلات فراوانی در این بخش شده که به نتیجه نهایی نرسیده است.

رامسر شهری با مشکلات زیر ساختی فراوان بوده و در سال های اخیر مسئولان کشوری و استانی بودجه مناسبی برای حل مشکلات اساسی این شهر تخصیص نداده اند که باعث شده مشکلات روز به  روز بیشتر شود.

مسئولان عروس شهرهای ایران را با انبوهی از زباله به حال خود رها کرده اند و روز به روز به حجم زباله اضافه شده که بسیار ناخوشایند است.

از سوی دیگر عدم وجود فرهنگ مناسب در بین برخی افراد به ظاهر باکلاس و متشخّص بدون درنظر گرفتن آلودگی محیط و ناامن کردن طبیعت برای سلامتی افراد محلی و حیات وحش منطقه برای تفکیک زباله و رها کردن زباله در مکان های نامناسب، موجب ناهنجاری های زیست محیطی بزرگی در این بخش شده است .

برای حل این مشکل می توان از جنبه های تشویقی و یا تنبیهی توسط ادارات ذیربط و با همیاری اهالی هرچه سریعتر اقدام نمود.

https://newsmedia.tasnimnews.com/Tasnim/Uploaded/Image/1396/04/30/1396043002374576411447674.jpg

https://files.virgool.io/upload/users/179316/posts/eih5gvizmhhe/bmdynjqecbit.jpeg

https://kban.ir/NewsImage/640/aHR0cHM6Ly9jZG4ubWFzaHJlZ2huZXdzLmlyL2QvMjAxOS8xMi8yMS80LzI2NzI5MTcuanBn

جواهرده رامسر- استان مازندران

عکس: محمد ولی تکاسی شهریور1394

* حق چاپ، کپی برداری و هرگونه استفاده برای نگارنده محفوظ است.

به‌منظور کنترل فرسایش خاک و جلوگیری از سیل‌های ویرانگر و انهدام پوشش گیاهی، ایجاد کار و اشتغال و ارتقای درآمد مردم منطقه، جلوگیری از مهاجرت و تغذیه سفره‌های زیرزمینی افزایش تنوع زیستی اعم از فون و فلور و نيز توسعه جنگل ۱۳۹ هكتار ار اراضی منابع طبيعی در روستای گردشگری حواهرده رامسر (بالاتر از چشمه آبعلی و مسیر جاده خاکی به طرف سماموس) توسط اداره‌ كل منابع طبيعی نوشهر از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی در اردیبهشت ماه 1399جنگل كاری شد. اين مناطق با كشت گونه‌های سوزنی برگ و پهن‌برگ و فراهم کردن زمینه‌های توسعه گردشگری و طبیعت‌گردی ايجاد شده است.

منبع: https://www.farsnews.ir/photo/13990202000059/%D8%AC%D9%86%DA%AF%D9%84%E2%80%8C%D9%83%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B3%D8%B1

https://www.dana.ir/content/upload/83e77ba3-a321-4e87-bb1a-4358e45b7bcd.jpg

https://www.dana.ir/content/upload/9e182313-8ae7-401b-8270-0f7ed3b721e0.jpg

http://s10.picofile.com/file/8393239618/IMG_2807_%DB%8C%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%82.JPG

آقای جمشید محدثی رئیس شبکه بهداشت شهرستان رامسر در مورخ 24 اسفندماه 1398 در اثر ابتلاء به ویروس کرونا درگذشت. معاون شبکه بهداشت رامسر خانم فرزانه زمانی ثانی با بیان اینکه ۹ تیم شهرستانی در محل ستاد و ۵۱ تیم مراقبت فعال و ویژه در سطح شهرستان برای اجرای  طرح مبارزه با کرونا تشکیل شده، گفت:تمامی مراکز بهداشتی شهری و روستایی و پزشکان خانواده برای اجرای این طرح همکاری دارند.

http://s11.picofile.com/file/8393240076/IMG_2805%DB%8C%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%82.JPG