منابع مورد استفاده:

1- ره آورد گیل

http://arq.ir/%D9%85%D8%B7%D9%84%D8%A8-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B1%D9%87-%D8%A2%D9%88%D8%B1%D8%AF-%DA%AF%DB%8C%D9%84/

2- مهر نیوز

https://www.mehrnews.com/news/2338326/%DA%AF%D9%84%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%A2%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C-800-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%88-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%DA%A9%D9%87%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B3%D8%B1

مقدمه:

جواهرده،  بخشی ییلاقی از شهرستان رامسر،  در سی کیلومتری جنوب غربی رامسر در ارتفاع دوهزارمتری واقع است  و مسجدی به نام آدینه در آن جا قراردارد. دکتر منوچهر ستوده در مورد مسجد آدینه نوشته است:  مسجد کهن به نام "دزگامَزْ گَتی" دردهکده جورده (جواهرده) ییلاق سخت سر (رامسر) به "آدینه مسجد" معروف و مورد احترام مردم مازندران و گیلان است.

https://cdn-tehran.wisgoon.com/dlir-s3/10531456552942984137.jpg

بنای قدیمی این مسجد بسیار زیبا و منحصر به فرد بود  بطوریکه جهانگرد ان و ایرانگردان  بسیاری از آن بازدید می کردند و سقف لت سر و دیوارهای دارواجنی ، مسجد آدینه را تبدیل به یک بنا با معماری خاص و ویژه ساخته بود و به نظر می آید بیشترین شهرت آن بواسطه  همین معماری خاص ، بومی و متناسب با اقلیم جواهرده بود.

متاسفانه در سالهای  دور آن بنای داروارجنی آن طور که در تاریخ آمده است در اثر زلزله تخریب شد و پس  از تجدید بنای آن بازهم در سالهای اخیر ، بار دیگر دچار آتش سوزی شد که بنای  بتنی و مدرن فعلی جای آن بنای قدیمی  بی نظیر را گرفت.

در  آیین کهن گلکار مسجد آدینه که در واقع یک جشن مذهبی و سنتی بود هرسال در اواسط مرداد ماه در روز جمعه با حضور هزاران  تن جمعیت  از مردم رامسر و استان مازندران و گیلان و الموت و ... برگزار می شد که بسیار تماشایی بود. در این مراسم ضمن برگزاری مسابقات کشتی و بازارهای محلی مردم به نظافت داخل مسجد و دوشیزگان به گل کاری دیواره های بیرونی مسجد آدینه با گل رسی که از منطقه تنگدره جواهرده می آوردند، مشغول می شدند. این سنت ظاهراً مربوط به دوران قبل از اسلام است،  زیرا در تعمیرو مرمت مساجد اسلامی چنین رسم و روشی نیست، (آستارا تا استارباد، ۱۳۵۵، جلد سوم: ۳۲).

ردپای آیین مهرپرستی در جواهرده

درجواهرده آثار بسیار ارزشمندی از گذشته های دور وجود داشت مانند:  گورهای خمره ای و گورهایی که به شکل اتاقکی با سنگ چین در داخل خاک قرار داشت و دارای طاقچه بود.  روی گورها،  خاک ریخته و روی خاک، تخته سنگ های طبیعی گذاشته بودند.  شاید مردم گذشته دور نمی خواستند این گورها مورد جلب توجه واقع شود؛ اما سود جویان (جویندگان گنج) بیشتر قبور را یافته و داخل آن را خالی و خراب کرده بودند.

تصویر مردی درحال نیایش،  برای بهتر دیده شدن،  اندکی با قلم ترسیم شده است،  عکس از فرشته عبدالهی، عکس شماره ۸۶۵۷.

https://arq.ir/wp-content/uploads/2017/02/8657.jpg

خانم فرشته عبداللهی (ایرانشناس و باستان شناس) در محوطه مسجد آدینه،  سنگی به اندازه ۹۰سانتیمتر در یک متر را یافت،  که دارای نقوش نَقر شده بود.  ایشان چند عکس از این سنگ نیز گرفتند،  و گزارشی برای میراث فرهنگی استان مازندران تهیه کردند،  که تنها از میان عکس ها همین یک عکس برایش باقی ماند.

 در رابطه با نقوش نَقر شده این سنگ می توان گفت:  شامل سکویی است که فرد برروی آن در برابر خورشید زانو زده و درحال نیایش است،  و در دو طرف سکو،  افرادی ایستاده اند هم چنین حیواناتی نیز به چشم می خورند،  که  درحال چرا یا برزمین نشسته اند،  که به سختی قابل دیدن می باشد.  به احتمال زیاد این نقش مراسم مذهبی یا یکی از اعتقادات مردم این منطقه را بیان می کند.  البته وجود گورهای این منطقه معروف به گور گبری که قبرهای مربوط به دوران پیش از اسلام می باشد،  نشان دهنده قدمت این منطقه می باشد.

همچنین نگارنده این مقاله سنگ قبری به ابعاد کوچک و تقریبی 30 در 40 سانتیمتر که عکس یک دایره و نیزه ای بر روی آن حک شده بود و احتمال می رود مربوط به قبر یک زن باشد در حیاط مسجد آدینه تهیه کرده ام و در کتاب در حال ویرایش "رامسر در آینه گردشگری" نیز به آن اشاره شده است.