زن: تی سر سِلامت. اَمِه خا فقط سر خدایِه دِریم بُن تِرِه!

زن: سرت سلامت باشد. ما که بالای سر خدا را داریم و پایین هم تو را!

مرد: تی خانه آودان. زِن گیری دِ تمانا کُرده . هم کار خانه انجام دَنِه هم لاوند واجِنِه.

مرد: خانه ات آباد باد. همسرداری را تمام و کمال انجام می دهی. هم کارهای خانه را انجام می دهی و هم چادرشب می بافی.

زن: کار سرجی(سر شی) هَمَدَره یِه کم خرت و پِرت هِگیر امشوب اَمِرِه مهمان  هَمَدَره.

زن: از سر کار داری بر می گردی کمی خرت و پِرت (میوه و تنقلات) بخر  امشب برای ما مهمان خواهد آمد.

مرد: عزیزاللهی شان هَندَه هَمَدَرِن     خدا دَس به ذلیل اللهی شان بَدَه!

مرد: عزیزاللهی ها (خانواده زن) باز هم دارند می آیند  خدا شامل حال ذلیل اللهی ها(خانواده شوهر) هم بکند!

زن که بعد از بیرون رفتن شوهر از خانه نوکر را صدا می کرد تا برای او چادرشب ببافد پیش خودش می گفت:

زن: اینک کرد  اُنَک کرد. پدر سوخته مَرده ندانست وی زِنِه چُونَک کرد!

زن: این کرد و یا آن کرد. پدر سوخته شوهرم ندانست که زنش چکار کرد!

نتیجه اخلاقی:

مردها، بچه های بزرگی اند و  زود فریب می خورند ولی آفتاب هیچ وقت پشت ابر پنهان نمی ماند.

زبانزد گیلکی رامسری : " وَرپ  دَرشا  ....... در هَنِه"

http://dc385.4shared.com/img/mPW8Sskrce/s24/152725339f8/File0559?async&rand=0.09092271991922385

* جهت دریافت فایل کتاب به صورت PDF می توانید با Email نگارنده مکاتبه فرمایید.

http://dc395.4shared.com/img/RvKaHC2hba/s24/14394389dd8/IMG_0803?async=&rand=0.5118174744268003

عکس: محمد ولی تکاسی

مسیر جنگلی جواهرده  به گرسمه سَر

1394

http://dc505.4shared.com/img/zSUgjagM/s3/0.8872699734238157/IMG_0651-taghi_ghasemnejad.JPG?isRedirect=true&

به کجا می نگرد چنین مست رویاهای شیرین خود.

آیا کسی فریاد سکوتش را پاسخ خواهد داد!!!!

مشهدی تقی قاسم نژاد (http://javaherdeh.blogfa.com/9106.aspx

حفظ جاذبه های اکوتوریستی لپاسر جواهرده با همّت مشهدی تقی قاسم نژاد

جواهرده تا سال 1404

محمد ولی تکاسی

mwtokasi@yahoo.com

ظهور و پیدایش شاخه های جدید گردشگری در جهان مثل گردشگری سلامت، مذهبی، دریایی و دیگر شاخه های فعلی آن  نظیر اکوتوریسم و غیره حاکی از اهمیت رشد و گسترش این صنعت در مناطق مختلف جهان با توجه به امکانات باستانی و طبیعی آنها خواهد بود. به همین دلیل هر کشوری که آرزوی رونق این صنعت را داشته و دارد سعی می­ کند راهکارهای مختلفی برای معرفی توانمندی های گردشگری منطقه خود به دیگران را به کار گیرد تا حجم بیشتری از گردشگران را به سمت مرزهایش جلب کند. حذف روادید، پایین آوردن هزینه سفر و اقامت در منطقه ، ایجاد انگیزه­ های مختلف مثل جشنواره ­های خرید و  برگزاری بازیهای سنتی و ورزشی از جمله راهکارهایی برای جلب نظر گردشگران و در نهایت رونق صنعت گردشگری کشورها بوده است .

بر اساس سرشماری سال 1390 جمعیت جواهرده به 9800 نفر(2400 خانوار) افزایش یافت. در سال 1395 نیز سرشماری عمومی در کشور در حال انجام می باشد و تا انتشار نتیجه نهایی آن چند ماه وقت لازم است. احتمال می رود با توجه به خوش نشین بودن منطقه و امکان عدم سکونت در فصول پاییز و زمستان به دلیل برودت زیاد هوا، آمار جمعیت محلی ساکن در ییلاق جواهرده  از این هم کمتر شود. کما اینکه ما در سالهای اخیر،کمتر شاهد سکونت افراد محلی و بومی در فصل تابستان در جواهرده هستیم.  

به نظر می رسد عواملی نظیر مهاجرت افراد محلی، افزایش قیمت کرایه منازل استیجاری،  خرید مواد خوراکی و افزایش هزینه زندگی، برگزاری کلاسهای فوق العاده و جبرانی دانش آموزان رامسری در فصل تابستان، نگرانی مردم از وضعیت وخیم رو به رشد ساخت و سازهای غیر منطقی و به دور از اسلوب و قوانین مطابق با منطقه گردشگری و غیرهمگام با بافت سنّتی که فقط جیب بانک­های وام ­دهنده را پر می ­نماید و هم چنین راه یابی افراد غریبه به جواهرده جهت خوشگذرانی و هنجارشکنی برخی از این افراد به اصطلاح متجدِّد و نوگرا به باورها و اعتقادات مردم این ناحیه، همه این عوامل می تواند موجب  عدم رغبت مردم بومی منطقه  به گذراندن اوقات فراغت در جواهرده  شود. (نظر شخصی نگارنده).

هجوم مسافران و گردشگران برای یک یا چند روز و نبود امکانات زیرساختی نظیر جاده آسفالته در برخی مسیرها، عدم رعایت بهداشت محیط در اماکن مناسب جذب گردشگران، با توجه به تصویب طرح های خرد و کلان و جذب اعتبارات، بازسازی بافت سنّتی، احداث چند بوستان جنگلی، وجود اتاق ها و یا خانه ها وهتل ها بدون پارکینگ مناسب و غیره  همگی دست به دست هم داده­اند تا عرصه بر مردم محلی و بومی که سالها به دور از هیاهوی شهری و مشکلات عدیده به دامان طبیعت پناه می بردند، تنگ و تنگ تر شده و دیگر نتوانند روی آسایش و آرامش را ببینند.  بر اساس نتايج حاصل از بررسي شاخص های عمده بخش گردشگری در سند چشم انداز کشور

(1404-1384)چنین اعلام شد:

1-  عدم بهره برداري مناسب از حجم عظيم آثار تاريخي، فرهنگي و طبيعي متنوّع و جذاب كشور.

2- عدم كفايت اعتبارات دولتي براي پژوهش، حفاظت، مرمت، احياء و معرفي اين آثار ارزشمند و در معرض نابودي قرار گرفتن يا به فراموشي سپرده شدن اين آثار مهم تاريخي، فرهنگي و طبيعي.

3-عدم بستر سازي براي سرمايه گذاري مُستمر در تأسيسات و تجهيزات گردشگري كه باعث مُستهلك شدن اين تأسيسات و كاهش بهره برداري مناسب از آنها گرديده است.

لذا می توان احتمال داد که ادارات، ارگان ها و نهادهای دولتی و یا وابسته به دولت نتوانستند امور مربوطه به رشد و توسعه گردشگری را با اقتصاد بیمار وابسته به نفت به نحو اَحسَن انجام دهند. اگر چه در این راستا تعدادی از مسئولین کشوری، استانی و شهرستان نهایت سعی و تلاش خود را نمودند ولی در مسیر خلاف آب شناکردن در بعضی مواقع مانع تراشی ها و مشکلات زیادی را نیز به همراه دارد. اگرچه پیش بینی شده است ایران تا سال 1400 بیش از 14 میلیون گردشگر داشته باشد ولی در برخی مناطق هنوز کارهای شایسته و بایسته برای جذب گردشگران انجام نشده است.

رشد قارچ گونه ساختمان ها و آپارتمان ها  در جواهرده و مسیرهای بین راهی  آن بدون برنامه ریزی قبلی، آزمایش مکانیک خاک و بر اساس سلیقه و هزینه­ های مالک /مالکان جهت کسب سود و درآمد بیشتر در  آینده­ ای نزدیک ما را با حجم انبوهی از مشکلات نظیر تأمین آب آشامیدنی سالم، دفع زباله و فاضلاب، آلودگی رودخانه­ ها و جنگل  مواجه می سازد. در نهایت تبدیل شدن جواهرده در سالهای آتی به صورت روستایی بی آب و علف و به دور از مناظر طبیعی و جنگلی امری محال و دور از انتظار نخواهد بود.

 با توجه به سیاست کلان بخش گردشگری و توجه به دستورالعمل کلّی اهتمام به امر ميراث فرهنگي, تاريخي و طبيعي كشور که وظيفه اي است همگاني، می توان اذعان داشت که نقش مردم و فعالیت نهادهای مردم نهاد(NGO) جهت کمک در اجرای فعالیت های دولتی کمتر به چشم  می­آید  که نتیجه این کم توجّهی را شاهد هستیم.

کارشناسان محیط زیست، منابع طبیعی، گردشگری و میراث فرهنگی، مسکن(از نظر ترکیب و رنگ در طرّاحی سازه­ها جهت ایجاد آرامش) و کارشناسان شاغل در اقتصاد توریسم و تورهای گردشگری  به جای صِرف انتشار و ارائه آمار گردشگران داخلی و خارجی به جواهرده همه   متفّق­ القول هستند که جهت قدم نهادن در مسیر درست گردشگری، ارزآوری مناسب، ایجاد اشتغال ، تهیه بِرَند برای محصولات کشاورزی نظیر فندق و گل گاوزبان و حفظ میراث ناملموس نظیر مهمان نوازی اهالی و تجهیز امکانات جواهرده با حفظ بافت سنّتی و خانه های قدیمی و با توجه به وجود مناظر طبیعی و بِکر و حفظ آنها برای نسل آینده،  نیازمند طرحی جامع و فراگیر با شرکت نهادهای ذیربط، همکاری مردم و سرمایه­ گذاری بیشتری بر روی آموزش و فرهنگ عمومی گردشگرپذیری از طریق رسانه­ های جمعی، افزایش افق دید و بینش مسئولین و استفاده از نیروی کارشناسی  با استفاده از تجربیات کشورهای همسایه می باشد.

منابع مورد استفاده: 

1-سند چشم انداز توسعه بخش میراث فرهنگی وگردشگری کشور ایران  (1384 تا 1404 ).

 آدرس اینترنتی :  سند چشم انداز گردشگری کشور ایران - افق 1404.

2-کشکول (http://www.emadezzati.blogsky.com/1392/03/01/post-173/)

مادر: وی دیوشان نوشان. وی دوک وَلِه! اَمِه هَمرَه هَلَه وَلِ وَلِه راه شونو.اَمِره جوش وَرگِن نوکون!.

مادر: هنوز ناراحت است. دوک او کج است(کنایه: ناراحتی)! با ما هنوز هم چپ افتاده است! داغ دل ما را تازه نکن!.

پدر: اَمِه کیجا وِرِه نخاسِه  وی تاوانِ وَنه اَمِه هَدیم.اُن خا مُرده خاکِه  خدا وِرِه بیامرزه .لابد قسمت نوبا زن شهید وَکِه.

پدر: دختر ما او را نمی خواست تاوان او را ما بدهیم. او که مرده خاک است. خدا او را بیامرزد. لابد قسمت نبود زن شهید شود.

دختر: شاید تقدیر ما هم همین با. یِه مَردِه بابُردِم  هر روز یِه نفر هَمرَیَه. هم پول دارِه هم د .......

دختر: شاید تقدیر ماهم همین بود. شوهری کردم که هر روز با یک نفر است . هم پول دارد هم د.........

مادر: خدایا می مرگ برسان دِ ای روزایَه نَنِم. خدایا این چه بلایی با اَمِه سر بِمَه?

مادر: خدایا مرگ من را برسان دیگر ین روزها را نبینم. خدایا این چه بلایی بود سر ما آمد?

پدر: مرد مال بیرون ازخانه. تی کیجا حتما وره خیلی گیربده با.  کی بِمه بی! کی بوشا بی! . کوجار هِسّه بی کوجار بوشا بی ?  بَدِه اونم جواب "کینه پِسی" بَدَه."آقا آقا از خانه بیرون شونو".

پدر: مرد مال بیرون از خانه است. دختر تو حتما خیلی به او گیر داده بود. کی آمده بودی کی رفته بودی!. کجا بودی کجا رفته بودی? دیدی او هم جواب "عکس"  داد." آقا آقا بودن از خانه شروع می شود.

(کنایه: احترام به افراد در داخل خانواده)

مادر: اَی دل غافل . شوهرداری و زن داری یک هُنره که هرکی نِدارِه!!!

مادر:ای دل غافل.  شوهرداری و زن داری یک هنر است که هر کسی ندارد!!!

نتیجه اخلاقی:

خوشبختی و آرامش خانواده در زندگی با رفتار و عمل خود افراد  به دست می آید.

http://axgig.com/images/70031790659051038130.jpg

ای آرزوی گم شده مهمان کیستی
درد منی، بگو که درمان کیستی

دامان من به اشک ندامت پرآتش است
ای نوگل شکفته به دامان کیستی
...

من همنشین درد و غم و رنج و حسرتم
ای آرزوی گم شده مهمان کیستی

و بقیه باشد  تا به روز قیامت !!!!!!!!!!!!!!!!!

رادیو جواهرده

برنامه بیست و پنجم

"لهجه گیلکی رامسری"

http://www.4shared.com/mp3/Y5vzRLcPba/lahje_gilaky_ramsary1.html

http://www.4shared.com/mp3/LArOHuMwba/lahje_gilaky_ramsary2.html

http://dc748.4shared.com/img/a7eco5qKce/s24/15777543998/IMG_7618?async&rand=0.19629694505024298

عکس: محمد ولی تکاسی

امامزاده ...............

همانطور كه در زندگي اجتماعي واقعيت هائي چون اختلاف طبقاتي،قشر بندي اجتماعي و جنسيت بسيار تعيين كننده هستند در گورستان نيز، اين عوامل بصورت بارزي خود نمائي مي كنند به عنوان نمونه  بناهاي ياد شده در بالا براي افراد برگزيده ساخته مي شدند و مردم عادي از آنها بي بهره بودند.ولي مردم نيزبراي ماندگاري، راه خود رايافتندو با توجه به اينكه سنگ مصالحي با دوام و مقاوم است از آن براي نشان گور خود استفاده كردند. سنگ هاي گور تنديس هاي متنوعي هستند كه در نقاط مختلف به شكل هاي گوناگون ديده مي شوند. شكل ها، نقش ها و نوشته هاي روي سنگ هاي گور دنيائي از ناگفته ها را در دل خود پنهان كرده اند بطوري كه پژوهش بر روي ........