اسلام در طبرستان

محمد ولی تکاسی

mwtokasi@yahoo.com

 تقریبأ 200 سال بعد از حمله اعراب به ایران و به دلیل استقامت دیوان مازندران با توجه به وجود باتلاق ها و جنگلی بودن منطقه و عدم آشنایی اعراب به ان بر دین آباء و اجدادی خود باقی ماندند.سپس  با حمله نخستین سردار اسلام به مازندران که سعیدبن العاس بود و تمیشه  را در سرحد  گرگان و نامیه را متصّرف شد، اسلام در مازندران حاکم شد.

هنوز آثار اشکانیان، ساسانیان و دولت های بعدی در شهرهای مازندران از جمله ییلاقات شهرستان رامسر نظیر جواهرده، جنت رودبار و اشکور کشف شده و یا شناسایی می شوند که نشان از قدمت چند هزارساله این مناطق دارد.

http://stgraphic.persiangig.com/image/%D8%B9%D9%83%D8%B3/20.jpg

اسلام در اوایل قرن دوم هجری جایگزین  دین مزد یسنا  و آتش پرستی در طبرستان شد. در این عصر  حکام عرب که از طرف  خلیفه در آنجا  فرمانروایی  می کردند همه  سنی مذهب بودند . چندی نگذشت که داعیان علوی بر قسمتی  از مازندران  تسلط یافتند و به اشاعه  مذهب  تشیع به خصوص  تبلیغ عقاید  مذهب زیدیه پردختند. ولی اسپهبدان  طبرستان  و رستمدار  برای  تقلیل  نفوذ  داعیان  شیعه  رعایای خود را به قبول آیین تسنن  وا می داشتند. همچنین عده کثیری  از طرفداران  مذهب اسماعیلیه  در نواحی  کوچک  وجود داشتند. این ناحیه توسط  حشاشین  یا طرفداران حسن صَباح  به  تدریج  اشغال  می شد. بعد از مدتی دراز  دین مزدیسنا به کلی از میان رفت  و مذهب تشیع  در زمان حکومت سادات مرعشی  (760 هجری)  مذهب  رسمی  مازندرارن (طبرستان) شد.  ولی در رستمدار  آیین  تسنن  تا زمان حکومت کیومرث بن بیستون  (857 هجری)  رواج داشت. سر انجام  این امیر  رعایای خود را به قبول مذهب شیعه  وادار نمود.

در سال 250 هجری  حسن بن زید علوی (معروف به داعی کبیر)  مؤسس  سلسله  سادات  زیدیه طبرستان  نواده های  خلفای دست نشانده عرب را از مملکت خود بیرون نمود  و سلسه  باوندیان  در جبال  سواد کوه  و سلسله پادوسبانی (گاوباره)  در جبال  رستمدار( و رویان) تسلط و استقلال داشتند. در اواخر قرن سوم  هنوز آتشکده های زرتشتی  در کوههای سواد کوه روشن بود.

سخت سر و حومه آن نیز از این جنگ ها و کشمکش ها برای دست یابی به حکومت محروم نماند و در سال         به آتش کشیده شد. هنوز آثار قلعه ها و بناهای اسماعیلیان بر بالای قله مارکوه و ییلاقات رامسر بر جای مانده است.