توجه: "برداشت از مطالب و تکثیر آن فقط با اجازه مؤلف امکان پذیر است"

در شهرستان رامسر از خیابان نیدشت (ابتدای  سه راه فلسطین) به طرف جواهرده راه زیادی نیست( در حدود ۲۵ کیلومتر). جاده ای آسفالته با مناظری کاملأ دلفریب و نقاشی­های طبیعی که در خاطره­ها می­ماند. از محل ولگام لَم(محل رویش گیاه پیچک یا دارچسب) به بالاتر مناظر جنگلی انبوه، شکل دیگری به خود گرفته و دیدن مه در یک روز ابری ذهن هر بیننده­­ای را به خود مشغول می­دارد. کوههای پوشیده از درختان تنومند جنگلی و آبشارهای بین راه، چشمه های آب شیرین ، بوستان جنگلی صیقل محله(سکیت محله)، دریاچه قو، باغات فندق و گردو و دکه­های آماده پذیرایی از مهّمانان و گردشگران برای خوردن چای،کباب،خورشت­های محلی و ماهی قزل آلا  همه و همه لحظات سرشار از لذت و با خاطرات زیبایی را برای انسان بوجود می آورند. امروزه علاوه بر استفاده از ماشین مسیر جنگلی و زیبای رامسر به جواهرده را می توان با دوچرخه و یا به همراه چند نفر به صورت پیاده روی در زمان ۶ الی ۸ ساعت طی نمود.

http://bicycling.persiangig.com/north86/bicycle.jpg 

وجه تسمیه جواهرده

شکل  94- ییلاق جواهرده رامسر

 در گذشته از محل سفیدتمش رامسر جاده­ای به نام رَجِه وجود داشت که از ستیغ کوهها عبور می­کرد و جاده های فرعی از سیاهکل و دیلمان تا تنکابن در نقاط مختلف به آن متّصل می­شدند. پس از ورود اشکانیان  در قرن سوم قبل از میلاد جاده­ای دیگر از کنار دریای سخت سر و کناره­های ساحلی رودخانه بسیار بزرگ سوآورو=سی­آو­رود[1](صفارود) تا جواردیه به نام پولو(تصحیف شده پَهلُوَ یا پهلوی لقب اشکانیان) ساخته شد که در نزد مردم محلی به راه روخانه معروف است.در مسیر بامسی نیز بعد از اشکونکوه(اشکان کوه- اشکنه کوه) درخت بلند مازویی به نام شاه دار چکه وجود داشت که به همراه یک تخته سنگ با نقش هایی بر روی آن در بین منطقه وَلگام و دُرمد  در زمان ساختن جاده ماشین رو از بین رفتند.

مسیرهای دسترسی به جواهرده رامسر

http://maps.google.com/maps/api/staticmap?format=jpg&sensor=false&size=640x480¢er=(36.87668192870775, 50.57457686573944)&maptype=hybrid&zoom=11.174999999999999

الف) از راه رودخانه(رُوخانه راه):

1-فاته خانی شر-پسه رولات-کلالُم-نرنا-پوسه لسه-حسن نیشکه-سُمسه کش-لرگ په-ترنگ پشت-لتره کش-ترامه گه دشت- کافر گولو-کُل سم-اژده لم-تولئن چال- تیجه میر-بابران(چشمه اب  خروم پشته اوه)- دوشان کو – ایلتاسره – چوتک – بازه رش- فیلیک دم- پوداره سر(جیری میدان) -  جوردی(جواهرده).

2) راه مخصوص مردم گاورمک از راه پوله راه شامل: گاورمک-شرکت جهان-لوکه چهر- سیم- لم سره- خشکه حالگه پشت- ترنگ پشت-لتره کش-ترامه گه دشت- کافر گولو-کُل سم-اژده لم-تولئن چال- تیجه میر-بابران- دوشان کو – ایلتاسره – چوتک – بازه رش- فیلیک دم- پوداره سر(جیری میدان) – جوردی(جواهرده).

3) مسیرهای فرعی

اردئه بن-چوکاسره پشته-تمیجان کری(بامسی)- نیسه لم –شاداره چکه- راشمه درّه(ابشار بین راه جواهرده) – بارجه لم –چکه لم – ایسپه تاشه – کرسنگ دیار– چاکه دشت- زه لم – تولیگه چال – ایس پرک – چوشمه اوه کش.

ب) از راه کوه (رجه راه):

1-تَلاکین-کُنِه پُتَک- پُتَک – دوراگه سر(دوراگه سه) یا  از راه توبن – وجره گه بن- دوراگه سر.

2-دوراگه سر-پسه رو- زیارتگه سوسه- گل برده گه رابن- پُتَکه روخانه- پُتک(تازه پتک)-

3-تلاکین- کُهنِه پتک- تازه پتک-چشته کو- ول اوهگه سه- زمی گه سه-جورحلگام پشته- سکته سه- به هاله- تیرانی-آهین پُچان- سرگله (سرخه گله چاک)-پلنگ بوته مالگه-سیه تول- دوتر مارگردان- تُساکله سره- خریزانه بن-وازوازانه تنگه-بارگا (جیر بارگا،کهنه بارگا)-جور بارگا(تازه بارگا)- هسی هاله- چاله سه(چال سی)- گل ورگنه-تاشه گوش-سرپشته-دوهاله خانی-داردچین لاکه-یه هاله خانی-چینی کوه-بی خدا کش – سیرسی-کلجاره گه دشت-جور جیرکوه-کینوره درّه-سلمله پولو-پشتوسو- سلمل(محل استخر بزرگ آب، دریاچه قو)- اسله سه – جوردی(جواهرده).

شکل95- از مسیرهای فرعی جاده رامسر به جواهرده

پ) جاده آسفالته از رامسر

1-رامسر- لات محله – اشکونوکوه- من لات- بامسی(تمی جان کِری)- ولگام لَم( محل گیاه پیچک)- دُرمُد- راشمه درّه(ابشار بین راه جواهرده)-زرودک(زوره)- جیرکوه- سَلمَل-فیل دم(فیلیک دم)-  جوردی (چشمه آب علی و ابتدای جواهرده).

نام گذرگاه های مسیر جنت رودبار

از عمده ییلاقات خوش آب و هوا برای گذراندن اوقات فراغت و فرار از گرمای تابستان برای مردم کتالم-سادات شهر و حومه گَرسماسَر و لیماک و جنت رودبار بوده است. مسیر دست یابی به ییلاقات شامل موارد ذیل می باشد:

1-    از راه کوه( رَجه راه):

سر لیماک-اربه کَلِه-هردوراسر-پیش کوه تنگه-به هاله کِه ور-کرات کَله-بَسَلم سِرِه-لی لیزه-لوپودارجلم-تله پَس-سرخ گل دیار-جولابُن-لتکاتُکال سر- زَلَم-بارگا-یزید مار قبر وَر-کَلا کولی وَل کَش-مِزی بُن آوِکِه وَر(آب چشمه زیر درخت مازو)- لیلی گوشان-گرسماسَر-سیاسَر-لیماک ده.

2- از راه رودخانه(رُوخانه راه)

کو و لردکِه وَر-لاته-مزی سان-ارباچاله-جَیِر گند- جار گَنده-مهدی کُلام گِه وَر- دیدچال گردن-نَدی نَه گولو-قبله خانی-سیا سَرِت(سیه سرت)- مِن دَرِه دَرِه-سَکوسَر-کَرک بَجان-نال اَشکنان-لوکوسنگ بُن- جَلَم کَش-کیجا آوخوران-آغوزبُن سِره-ریش بُراز دَرِه-اِسیاگاه راه(رو) که خود به دو شاخه تقسیم می شود و یکی به سمت لیماک ده و راه دیگر آن به سمت جنت رودبار می رود. ادامه مسیر راه به طرف مرکز دهستان جنت رودبار از مسیرهای حسن آو وَر-وَلگ پُشته سو-ایزکی(قلعه ایزکی)-اِکراسَر می گذشت.

زحمت حمل و نقل بار و انتقال مسافران در زمان کوچ از قشلاق(گیلان) به ییلاق و بر عکس را چارودارها انجام می دادند. چارودارها اغلب آدمهایی مُنصِف- با تقوی بوده و به نظافت خود و اسب ها و قاطرهایشان نیز همّت می گماشتند. اشعار چاروداری نیز نشان از روحی لطیف، تلاش معاش و فراغ یار  دارد و شِکوِه ها و گلایه هایی نیز از سختی کار دارند. زنگ گردن اسب ها و قاطرهای چاروادارها نیز خوش آهنگ بوده و نشان از آغاز فصل کوچ  داشت.

جاده اشک­ور(جاده کاس ها در قدیم)

این جاده از نظر تجاری و بازرگانی اهمیّت زیادی داشت. محصولاتی نظیر انواع خشکبار مثل نخود و کشمش ، عدس، ابزار و یراق اسب، انواع پارچه­ها، وسایل تزئینی و جواهرات و نمک (رودباری نمک مثل دانه درشت شن ، سنگ نمک قرمزرنگ) از اَلَموت به سخت سر آورده می­شد. در مقابل برنج و فرآورده های دامی، اشیاء صنعتی تراشیده شده توسط کچه تاش­ها(قاشق تراش)از چوب نظیر قاشق، کفگیر ، برپاج و وسایلی نظیر داس، تبر، کارد، نعل­اسب و غیره که توسط سغل­گرها(آهنگر) ساخته می­شدند و همچنین چرم و کفش بوسیله کفاش­ها به همراه صنایع دستی نظیر نمدمالی، محصولات پشمی نظیر شولا، چادرشب و غیره از       سخت سر صادر می­شد. در سال 1318 شمسی همزمان با آغاز نقشه­برداری جهت توسعه سخت­سر این جاده نیز با همکاری مهندسین آلمانی و یک شرکت تابع چکسلواکی نقشه برداری شد که جاده از سخت سر به جواهرده را  با جاده­ای دیگر از جنّت رودبار تا سخت سر وصل  می­نمود که به دلیل شروع جنگ جهانی دوم و هجوم روس ها به ایران خصوصأ سواحل دریای خزر کل نقشه عملی نشد. در حال حاضر طرح احداث جاده­ای برای اتصال جواهرده به جنّت رودبار از طریق سغل محله (صیقل محله) از کنار بوستان جنگلی آن در دست بررسی می باشد و پاره­ای از روستاها از طریق این راه دارای برق نیز شده­اند.

[1] - سی به معنای کوه است و" سی او رود" یعنی رودی که از کوه سرچشمه گرفته شده است.