حمام های قدیمی جواهرده یکشنبه دوم مهر ۱۳۹۱ 12:59

جواهرده با قدمتی کمتر از ده قرن آباد بوده و پیش از اسلام و بعد از آن نیز مکانی برای تجارت کالا و کار و کشاورزی افراد بومی بود. اهمیت و توجه به نظافت و پاکیزگی از دیرباز در مردم این دیار وجود داشت که از درست کردن مکانی در خانه های ییلاقی به نام سَر شوران برای شستن سر تا احداث حمام در روستا ادامه یافت.
یادش بخیر دانش آموز بودم و آخرین عروسی ها در روستا در همان سالها بودند حدود ( 35 سال پیش ) چه صفایی داشت وقتی دامادها را از این حمام بیرون می آوردند و در آن موقع چه رسم های زیبایی که در هنگام مراسم " حمام عروس " انجام می شدند و الان نشانی از آن رسم ها نیست...!!!
وقتی داماد به حمام میرفت ، همگی پیر و جوان "لنگ حمام" می بستیم و به همراه داماد به حمام می رفتیم ، از یک تخته چوبی با دو تکه رزین سرآن به جای دم پایی در حمام استفاده می کردیم که به آن کَتِل می گفتند تا در کف حمام سُر نخوریم. سپس بعد از حمام بزرگترها برای کوچکترها آرزوهایی می کردند ، و با شنیدن صدای ساز و دهل نم نم به بیرون می آمدیم ، جلوی در همیشه با صحنه ی اینچنینی روبرو می شدیم.
به جزء ساز زننده و دُهل زن بقیه ی افراد منتظر همه خانمها بودند...!!! چون مثل همیشه خانم ها تأخیر داشتند.آقایون همگی تشریف فرما بودند داخل حمام... و زود هم بیرون می آمدند.
واقعا که از استخر و سوناهای لوکس امروزی خیلی بیشتر حال میداد.سقف اتاق‌های حمام گنبدی شکل و دارای نور گیر‌هایی بود که به وسیله دریچه‌هایی شیشه‌ای بسته می‌شدند تا بدین ترتیب فقط نور آفتاب به داخل حمام بتابد و از ورود هوای سرد جلوگیری و حمام به صورت طبیعی روشن شود.

وسائل استحمام در حمام‌های قدیمی:

کیسه، مشربه، لیف، تاس ،شانه چوبی، طشت، صابون، لگن، سفیدآب، آینه، کتیرا، جام حنا، سدر، جام و سُمه،  لنگ، حنا، چراغ پیه سوز، ، سنگ پای (قزوین)، گل سرشور(مشهد)، بقچه  و دم پایی چوبی(کَتِل)... .

حمام چی و مشت مال چی و کیسه کش ها نیز هر روزه در حمام حاضر بودند و به کسب روزی حلال می پرداختند.

سن من بیشتر از  چند داماد  بیشتر قد نمی دهد ولی دوستانی که بزرگتر از من هستند خاطره های زیبا و به یادماندنی زیادی از آن سالها تعریف می کنند. نظیر این شعر که در بالای سر حمامی نوشته می شد:
هرکه دارد امانت موجود بسپارد به بنده وقت ورود
                                                 نسپارد وگر شود مفقود بنده مسئول آن نخواهم بود

در گذشته دو حمام یکی در بالای روستا و دیگری در پایین روستا وجود داشت که صبح و بعد ازظهر برای خانم ها و آقایان شیفت کاری آنها عوض می شد. هر دو حمام دارای خزینه هایی به ابعاد 3*2/5 متر با 1/5 متر عمق و یا کمی بیشتر با چند دیگ مسی بزرگ در کف برای گرم کردن آب توسط زغالهای گدازان در آتشگاه زیر آنها که از بیرون حمام تغذیه می شدند ،بود. محلی نیز به عنوان عروس خلوت برای آرایش عروس ها در نظر گرفته می شد. آب حمام از چشمه های اطراف تامین می شد و بسیار پاک و تمیز بود.با افزایش سطح بهداشت دهداری محترم با کمک صاحب حمام بالا نسبت به احداث حمامی جدید با سبک و سیاق روز که بتواند جوابگوی افراد محلی و گردشگران و مسافران باشد اقدام نمود که در حال حاضر مشغول به فعالیت است ولی اثری از گذشته این دیار در آن وجود ندارد.
و حال این مکان خاطره آمیز در حال پاک شدن از ذهن ها می باشد...!!!
نوشته شده توسط محمد ولی تکاسی  | لینک ثابت |