که بیش از پنج روزی نیست حکم میر نوروزی
                                        (حافظ)

درباره ی نوروز سخن بسیار گفته شده است. اما در اصل این جشن با روزهای پنجه پیش از اعتدال بهاری و جشن فروردینگان همزمان شده است.

جشن فروردینگان همان جشن بزرگداشت روان درگذشتگان یا فروشی ها ست. فروشی ها در مهریشت، بند صدم  با آب و گیاه مربوطند. باور به روان شدن چشمه ها از روان نیاکان و یا سبز شدن گیاهان از آنها نزد اقوام مختلف دیده می شود. در یشت سیزدهم گفته می شود که از شکوه و فرّ آنها آسمان و زمین می درخشند و زمین نگه داشته می شود؛ آنان از چارپایان پاس می دارند و بادها را به وزش درمی آورند؛ از شکوه آنان است که زنان باردار می شوند و خورشید و ستارگان راه خود را در بالا می پیمایند. گرچه در گاهان از واژۀ فروشی اثری نیست اما نیبرگ واژۀ «توشنی شاذ» (tušnišāδō) را به معنی «زیرزمین نشیننده» همین ارواح نیاکان می داند که پیوند با میتره و انجمن او دارد.

بازمانده ی چنین باوری را در آیین خانه تکانی، و سفره چیدن نوروز می بینیم که نمودی از پذیرایی از ارواح نیاکان است که در این ماه به دیدار خویشان می آیند.

در هر حال در زمانی از ترکیب جشن بزرگداشت اروح نیاکان با جشن سال نو «نوروز» شکل گفته است که به پژوهشی جدی نیاز دارد.

 هرسال چند هفته مانده به عید نوروز میر نوروزی از دهات طالقان و قزوین و گیلان و مازندران در کوی و برزن ها راه می افتاد و با خواندن اشعار و ترانه هایی در وصف بهار و امامان خصوصا حضرت علی (ع) و بداهه سرایی سبب خوشحالی و سرور مردم می گردید.

جشن های آیینی چون رابچره در گیلان و عروس گولی در غرب مازندران نظیر شهرستانهای تنکابن و رامسر نیز از شور و حال وصف ناشدنی برخوردار بودند. که آمدن عروس بهار و راندن دیو سرما(ننه سرما) را جشن می گرفتند.

در این میان جشن کوسه خر نشین (کوسه بر نشین) نیز در برخی از نقاط کشور اجراء می شد و یک نفر از مردم عادی نقش شاه را در ۵ روز مانده به آغاز سال نو(پنجه) بازی می کرد که بجای شاه حکمرانی می نمود و به بقیه مردم دستور می داد.

جوابیه به نظرات :

با عرض سلام و تبریک سال نو همراه با سلامتی کامل برای شما و خانواده محترم:
در کشور ایران مدل طراحی چارتاقی ها-گنبدهای بارگاه امامان و تزیینات روی آبشکه ها (پنجره ها) و ایوان ها ریشه سنتی و مذهبی داشته که در نهایت در هنرهای معرق کاری- منبت کاری و گچ بری های زیبا و .... به منصه ظهور می رسند. این تصویر صرفا نقاشی بیش نیست و نمی تواند گویای هنر واقعی ایرانیان باشد.البته ناگفته نماند صلیب شکسته در آرم پرچم آلمان که از چهار طرف کمی شکسته شده است و بر روی برخی از کوزه های سفالی نیز نقش بسته است نماد چهار عنصر حیات(آب- خاک-باد-آتش) است که از آریایی ها گرفته شده است.
با تشکر
محمد ولی تکاسی