خوشتِه خر نعل بوکورده

(خر خود را نعل کردن)

 http://cdn.fararu.com/files/adv/3007_114.jpg

دادن مالیات و اوزان برنج در سخت سر و کتالم(گته لَم)

محمد ولی تکاسی

mwtokasi@yahoo.com

گاهشماري رايج ميان مردم گيلك‌زبان كوهستان‌هاي گيلان و غرب مازندران وابسته به گاهشماري باستاني ايراني(يزدگردي قديم) بوده است. سال‌شماري يزدگردي قديم، بنابر روايات ايراني و هم‌چنين براساس محاسبات نجومي،‌ كهن‌ترين سال‌شمار ايراني محسوب مي‌شود.

http://eleele.persiangig.com/Shivanama/92-Files/969.jpg

گاهشماري باستان ديلمي از دوران كهن تا زمان انتخاب يك روز كبيسه با نام ويشك (vishak) و نگه داشتن آن گاهشمار مورد استفاده مردم و حاكمان اين منطقه بوده و سالي‌گردان محسوب مي‌شد. يعني آغاز سال، آن‌كه در ابتداي اعتدال بهاري قرار داشت، در هر 1315068/4 سال يك روز از مبدا (اعتدال بهاري) فاصله مي‌گرفت. اين چرخش تا 929 سال ادامه داشت و سر سال، 225 روز از مبدا فاصله گرفت و به نيمه تابستان و زمان خرمن و برداشت فرآورده‌هاي كشاورزي و دامي رسيد. اين هنگام مناسب‌ترين زمان براي پرداخت ماليات و خراج به حاكمان بود. از اين روي با انتخاب يك روز كبيسه به نگاه داشت سال مبادرت ورزيدند و انجام اين كار نخستين تجربه و اقدام در انتخاب سال و مبدا خراجي در گاهشماري‌هاي ايراني است.

http://www.bibalan.blogfa.com/8909.aspx

در زمان حکومت کارکیا یحیی کیا(883ه.ق) رسم " زن زر"  و " مرده سورانه" که جدا از مالیات کمرشکن و نوعی بیگاری تحمیلی هم محسوب می شد در غرب مازندران رواج داشت. این رسم بر این منوال بود که اگر شخصی خواست عروسی کند باید ......